Prematüre annesi, babası olmak başkadır. Bebekle o ilk kavuşma, uzun aylar boyunca hayal edilir ancak hayallerdeki gibi gerçekleşmez. Önemli olan elbette bebeğin ve annenin sağlığıdır, zamanla ve doktorların sıcak ilgisiyle her şey yoluna girer. Ancak yine de beklemek biraz can sıkıcıdır. Bebeğini hastanede bırakıp eve dönmek, sağlığına dair haberleri endişeyle beklemek, günün yalnızca belli saatleri kısıtlı biçimde görebilmek anne ve babalar için ama en çok anneler için zordur. Prematüre bebeklere gelirsek, onlar adeta birer minik savaşçıdırlar. Hayata tutunmak, annelerinin kollarına dönmek, evlerinin kokusuna kavuşmak için savaşırlar ve çoğunlukla kazanırlar. Hele günümüzde prematüre öyküleri çoğunlukla mutlu sonla bitmekte. Tam donanımlı hastanelerde, işinin ehli doktor ve hemşireler, bebeklerin bu kritik süreçlerini gerçekten ilgi ve sevgiyle yönetmekteler. Yine de merak ettiklerinizi yanıtlamanın gerekli olduğunu ve bu ihtimalden korkmanızın önüne geçmeyi istiyorum. Bilgi, korkuyu yok eder.
Prematüre doğum nedir?
Prematüre doğum, 37 haftadan önce gerçekleşen doğumlardır. Doğum haftalarına göre sınıflandırılan prematülerin yaşama oranı önceki yıllarda oldukça düşüktü ama şimdi prematüre bebekler, adeta mucize bebekler olarak hayata karışıyorlar. Örneğin 2000’li yıllara dek gittiğimizde 500 gram altı doğan bebekler çoğunlukla yaşamıyordu. Bugünse 500 gramın altında doğan bebekler dahi yaşatılabiliyor. Ve yaşayan prematüre sayısı, her geçen yıl artıyor. Ne sevindirici gelişme! Prematüre bebeklerin yaşama oranının yükselmesi elbette şans eseri değil. Akciğer fonksiyonlarının devamı için gerekli ilaçların sağlanabilmesi, donanımlı sağlık kuruluşu ve personelinin artması ve özellikle de bebek yoğun bakım ünitelerinin açılması bu oranın yükselmesinde etkili oluyor.
Prematüre bebekler, gebelik haftasına göre şu şekilde sınıflandırılır:
Grup ileri derecede prematüre (24-31 Hafta.)
Grup orta derecede prematüre (32-35 Hafta.)
Grup sınırda prematüre (36-37 Hafta.)
Prematüre bebekler, doğum ağırlıklarına göre ise şöyle sınıflandırılır:
Düşük doğum ağırlığı: Bebeğin doğumda 2500 gr.dan az olması.
Çok düşük doğum ağırlığı: Bebeğin doğumda 1500 gr.dan az olması.
Aşırı düşük doğum ağırlığı: Bebeğin doğumda 1000 gr.dan az olması.
Prematüre bebeklerin yaşatılması esnasında ne tür sorunlarla karşılaşıyorsunuz?
Gebelik süresinin tamamlanması, bebeğin de doğuma hazır hale gelmesi anlamını taşır. Dolayısıyla doğum zamanından önce dünyaya gelen prematüre bebekler, bazı hassasiyetlere sahip olurlar. Bu hassasiyetler arasında, solunum güçlüğü sendromu, kolestatik karaciğer hastalığı, kanama, sepsis, duyusal problemler ve hipo/hiperglisemi, kısa barsak sendromu gibi komplikasyonlar görülebilir. Ayrıca duyma ve görme eksiklikleri, optimum beslenme soruları da sık rastladıklarımızdandır. Tabi tıbbi gelişmeler ve donanımlı sağlık ekipleri sayesinde bu riskli durumlar minimalize edilmektedir. Ancak yine de bu süreç anne babalar için endişe vericidir. Ve ne olursa olsun titiz takip gerektirir. Doktorlar, öncelikle aileyi olasılıklar hakkında bilgilendirmeli ama bunu yaparken onları ümitsizliğe de sevk etmekten kaçınmalıdırlar. Prematüre bebeklerde Prematürelik Retinopatisi adında bir göz rahatsızlığı olasılığı vardır ve bunun tespiti için doğumdan sonraki 4-6 haftalık sürede kontrol gerekmektedir. Erken teşhisin önemli olduğu bir sorun olan ROP, maalesef erken teşhis edilemezse körlükle sonuçlanabilmektedir. Prematüre bebeklerin takibi, yalnızca doğumda mevcut olan ve fark edilebilen rahatsızlıkların değil, ileride oluşabilecek sorunların da bertaraf edilmesi için önemlidir.
Prematüre bebeklerin takibinde gerekenler!
Prematüre bebeklerin takibinde birden fazla branşta doktordan görüş almak ve bebeklerin bazı başka branş doktorlarına muayene olmalarında fayda vardır. Örneğin Fizik Tedavi Uzmanı Doktoru, bebekteki spastisite, refleks canlılığı gibi motor gelişimi olumsuz yönde etkileyecek birçok rahatsızlığı bertaraf etme konusunda başarılı olabilir. Bunun yanısıra yoğun bakım esnasında beyin kanaması ya da havale geçiren bebeklerin riskleri de artmış olur. Dolayısıyla nörolojik sorunların yaşanması ihtimaline karşın çocuk nöroloğunun muayenesi de önemlidir. Doğum ağırlıkları 1500 gr.ın altında olan bütün bebeklerin işitme muayeneleri yaptırılmalıdır. Ayrıca ailede sağırlık öyküsü varsa, bebek menenjit geçirmişse, zor ve uzun sürmüş doğumla doğmuşsa, rahim içi enfeksiyon öyküsü varsa işitme muayenesi kesinlikle yapılmalıdır. İşitme muayenesinin bebek 6 aylık olmadan yapılmasını önermekteyiz. Ayrıca prematüre bebeklerin beslenmeleri de doktorlarından görüş alınarak titizlikle sürdürülmelidir.
Düzeltilmiş Yaş ve Takvim Yaşı
Prematüre bebeklerde sık duyduğumuz şeylerden biri de takvim yaşı ve düzeltilmiş yaştır. Takvim yaşı bebeğinizin doğduğu tarih esas alınarak hesaplanan yaştır. Düzeltilmiş yaş ise doğması gereken tarih esas alınarak hesaplanan yaştır. Prematüre bebekler 2 yaşına gelene dek düzeltilmiş yaşları esas alınarak takip edilmelidir ki gelişimlerinde hiçbir şey gözden kaçmasın. Prematüre bebeklerin bakımında yalnızca doktorlar ve hemşireler etkin değildir elbette. Anne ve babalar da bebeğin bakımı konusunda bilgili ve takibinde dikkatli olmalıdırlar. İlk yardım eğitimi, doğru yatırılma pozisyonları, görme ve işitmeye dair fonksiyonların gözlenmesi anne babanın bilmesi gerekenler listesinde yer almaktadır. Elbette gerekli görmeleri halinde danışacakları kişi yine doktorlarıdır.
Bebeğin taburcu olmasından ve ev düzenine girmesinden sonra anne ve babaya düşen en önemli şeye geldi sıra; olumlu olmak ve bebeğe de bunu yansıtmak. Çünkü bebeğiniz biraz hassasiyet gerektirmekle birlikte, sizinle yaşamaya ve yaş almaya hazır.
Diva KadınAssoc. Prof. Dr. Gökçen Erdoğan
Savaşçı Prematüre Bebekler
Prematüre annesi, babası olmak başkadır. Bebekle o ilk kavuşma, uzun aylar boyunca hayal edilir ancak hayallerdeki gibi gerçekleşmez. Önemli olan elbette bebeğin ve annenin sağlığıdır, zamanla ve doktorların sıcak ilgisiyle her şey yoluna girer. Ancak yine de beklemek biraz can sıkıcıdır. Bebeğini hastanede bırakıp eve dönmek, sağlığına dair haberleri endişeyle beklemek, günün yalnızca belli saatleri kısıtlı biçimde görebilmek anne ve babalar için ama en çok anneler için zordur. Prematüre bebeklere gelirsek, onlar adeta birer minik savaşçıdırlar. Hayata tutunmak, annelerinin kollarına dönmek, evlerinin kokusuna kavuşmak için savaşırlar ve çoğunlukla kazanırlar. Hele günümüzde prematüre öyküleri çoğunlukla mutlu sonla bitmekte. Tam donanımlı hastanelerde, işinin ehli doktor ve hemşireler, bebeklerin bu kritik süreçlerini gerçekten ilgi ve sevgiyle yönetmekteler. Yine de merak ettiklerinizi yanıtlamanın gerekli olduğunu ve bu ihtimalden korkmanızın önüne geçmeyi istiyorum. Bilgi, korkuyu yok eder.
Prematüre doğum nedir?
Prematüre doğum, 37 haftadan önce gerçekleşen doğumlardır. Doğum haftalarına göre sınıflandırılan prematülerin yaşama oranı önceki yıllarda oldukça düşüktü ama şimdi prematüre bebekler, adeta mucize bebekler olarak hayata karışıyorlar. Örneğin 2000’li yıllara dek gittiğimizde 500 gram altı doğan bebekler çoğunlukla yaşamıyordu. Bugünse 500 gramın altında doğan bebekler dahi yaşatılabiliyor. Ve yaşayan prematüre sayısı, her geçen yıl artıyor. Ne sevindirici gelişme! Prematüre bebeklerin yaşama oranının yükselmesi elbette şans eseri değil. Akciğer fonksiyonlarının devamı için gerekli ilaçların sağlanabilmesi, donanımlı sağlık kuruluşu ve personelinin artması ve özellikle de bebek yoğun bakım ünitelerinin açılması bu oranın yükselmesinde etkili oluyor.
Prematüre bebekler, gebelik haftasına göre şu şekilde sınıflandırılır:
Prematüre bebekler, doğum ağırlıklarına göre ise şöyle sınıflandırılır:
Prematüre bebeklerin yaşatılması esnasında ne tür sorunlarla karşılaşıyorsunuz?
Gebelik süresinin tamamlanması, bebeğin de doğuma hazır hale gelmesi anlamını taşır. Dolayısıyla doğum zamanından önce dünyaya gelen prematüre bebekler, bazı hassasiyetlere sahip olurlar. Bu hassasiyetler arasında, solunum güçlüğü sendromu, kolestatik karaciğer hastalığı, kanama, sepsis, duyusal problemler ve hipo/hiperglisemi, kısa barsak sendromu gibi komplikasyonlar görülebilir. Ayrıca duyma ve görme eksiklikleri, optimum beslenme soruları da sık rastladıklarımızdandır. Tabi tıbbi gelişmeler ve donanımlı sağlık ekipleri sayesinde bu riskli durumlar minimalize edilmektedir. Ancak yine de bu süreç anne babalar için endişe vericidir. Ve ne olursa olsun titiz takip gerektirir. Doktorlar, öncelikle aileyi olasılıklar hakkında bilgilendirmeli ama bunu yaparken onları ümitsizliğe de sevk etmekten kaçınmalıdırlar. Prematüre bebeklerde Prematürelik Retinopatisi adında bir göz rahatsızlığı olasılığı vardır ve bunun tespiti için doğumdan sonraki 4-6 haftalık sürede kontrol gerekmektedir. Erken teşhisin önemli olduğu bir sorun olan ROP, maalesef erken teşhis edilemezse körlükle sonuçlanabilmektedir. Prematüre bebeklerin takibi, yalnızca doğumda mevcut olan ve fark edilebilen rahatsızlıkların değil, ileride oluşabilecek sorunların da bertaraf edilmesi için önemlidir.
Prematüre bebeklerin takibinde gerekenler!
Prematüre bebeklerin takibinde birden fazla branşta doktordan görüş almak ve bebeklerin bazı başka branş doktorlarına muayene olmalarında fayda vardır. Örneğin Fizik Tedavi Uzmanı Doktoru, bebekteki spastisite, refleks canlılığı gibi motor gelişimi olumsuz yönde etkileyecek birçok rahatsızlığı bertaraf etme konusunda başarılı olabilir. Bunun yanısıra yoğun bakım esnasında beyin kanaması ya da havale geçiren bebeklerin riskleri de artmış olur. Dolayısıyla nörolojik sorunların yaşanması ihtimaline karşın çocuk nöroloğunun muayenesi de önemlidir. Doğum ağırlıkları 1500 gr.ın altında olan bütün bebeklerin işitme muayeneleri yaptırılmalıdır. Ayrıca ailede sağırlık öyküsü varsa, bebek menenjit geçirmişse, zor ve uzun sürmüş doğumla doğmuşsa, rahim içi enfeksiyon öyküsü varsa işitme muayenesi kesinlikle yapılmalıdır. İşitme muayenesinin bebek 6 aylık olmadan yapılmasını önermekteyiz. Ayrıca prematüre bebeklerin beslenmeleri de doktorlarından görüş alınarak titizlikle sürdürülmelidir.
Düzeltilmiş Yaş ve Takvim Yaşı
Prematüre bebeklerde sık duyduğumuz şeylerden biri de takvim yaşı ve düzeltilmiş yaştır. Takvim yaşı bebeğinizin doğduğu tarih esas alınarak hesaplanan yaştır. Düzeltilmiş yaş ise doğması gereken tarih esas alınarak hesaplanan yaştır. Prematüre bebekler 2 yaşına gelene dek düzeltilmiş yaşları esas alınarak takip edilmelidir ki gelişimlerinde hiçbir şey gözden kaçmasın. Prematüre bebeklerin bakımında yalnızca doktorlar ve hemşireler etkin değildir elbette. Anne ve babalar da bebeğin bakımı konusunda bilgili ve takibinde dikkatli olmalıdırlar. İlk yardım eğitimi, doğru yatırılma pozisyonları, görme ve işitmeye dair fonksiyonların gözlenmesi anne babanın bilmesi gerekenler listesinde yer almaktadır. Elbette gerekli görmeleri halinde danışacakları kişi yine doktorlarıdır.
Bebeğin taburcu olmasından ve ev düzenine girmesinden sonra anne ve babaya düşen en önemli şeye geldi sıra; olumlu olmak ve bebeğe de bunu yansıtmak. Çünkü bebeğiniz biraz hassasiyet gerektirmekle birlikte, sizinle yaşamaya ve yaş almaya hazır.